İngiltere’de borç krizi: ‘Çöküş riski’ alarmı
Ekonomistler, artan borç ve borçlanma maliyetleri nedeniyle İngiltere’nin, 1976’da yaşanan ekonomik felaketin tekrarlanması ihtimaliyle karşı karşıya olduğunu bildirdi. Uyarılar, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in açığı kapatmak için daha fazla vergi artışı açıklaması beklenen ilk sonbahar bütçesini sunmasından haftalar önce geldi.
Eleştirmenler bu hamlenin ekonomik gerilemeyi artıracağını savunuyor. İşçi Partisi Hükûmeti de azalan destek de dahil olmak üzere derinleşen siyasi ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya.
Yaklaşık elli yıl önceki krizde İşçi Partisi Hükûmeti, bütçe açıkları ve enflasyonun kontrolden çıkmasının ardından IMF’den acil kredi almak zorunda kalmıştı. İngiltere’nin savaş sonrasındaki en kötü krizlerinden biri haline gelen kurtarma paketi, derin harcama kesintilerini beraberinde getirmiş ve İşçi Partisi birkaç yıl sonra iktidarı kaybetmişti.
BORÇ NEREDEYSE İKİ KATI
Maliye Bakanı Rachel Reeves, kamu maliyesinde 50 milyar sterlinlik bir açık olduğunu ve borç faizlerinin 111 milyar sterlini aşacağını gösteren tahminlerle karşı karşıya. Borç şu anda GSYH’nin yüzde 96’sını aşmış durumda. Yaklaşık 2,7 trilyon sterlin ile gelişmiş dünyanın en ağır yüklerinden biri. Devlet borçlanma maliyetleri arttı, 30 yıllık tahvillerin getirisi yüzde 5,5’in üzerine çıkarak ABD ve Yunanistan’ınkinden daha yüksek bir seviyeye ulaştı.
Reeves, sonbaharda açıklanacak bütçe öncesinde büyük bir baskı altında olup, tahminler artan borçlanmanın 50 milyar sterlinlik bir kara delik yarattığını gösteriyor. Bunun İngiltere’nin cansız büyümesini daha da yavaşlatacağı yönündeki uyarılara rağmen, açığı kapatmak için vergilerin yeniden artırılma bekleniyor.
EMEKLİ MAAŞLARI TEHLİKEDE
Ulusal Ekonomik ve Sosyal Araştırma Enstitüsü’nün eski başkanı Jagjit Chadha, Telegraph’a verdiği demeçte, görünümün “1976’daki IMF kredisine giden dönem kadar tehlikeli” olduğunu belirterek, İngiltere’nin emekli maaşlarını ve sosyal yardım ödemelerini karşılamakta zorlanabileceğini söyledi.
Bir zamanlar İngiltere Merkez Bankası politika yapıcılarından olan Andrew Sentance, Reeves’in “[Eski İngiltere Başbakanı Denis] Healey’nin 1976’daki krizini 2025’in sonlarında ya da 26’da yaşatacağını” söyledi. Sentance ayrıca İşçi Partisi’ni daha yüksek vergiler, borçlanma ve harcamalarla enflasyonu körüklemekle suçladı.
KAMU HARCAMALARINI KESME DAYATMASI
Artan borç ve değer kaybeden pound, Eski Başbakan Denis Healey’i 1976 yılında IMF’ye kurtarma paketi için başvurmaya zorladı. IMF, borç verme karşılığında kamu harcamalarında büyük kesintiler yapılmasını dayatmış, İşçi Partisi de belediye evleri inşa programını durdurmak zorunda kalmıştı.
Para Politikası Komitesi’nin bir diğer eski üyesi Willem Buiter, Reeves’in rotasını değiştirmemesi halinde, “en az 1970’lerde IMF’den gelen baskı kadar etkili olacak” piyasaların incelemesiyle karşı karşıya kalacağını söyledi.
Maliye Bakanı’nın İşçi Partisi’nin manifestosunu çiğnemek ve tahvil piyasalarını sakinleştirmek için sonbaharda çalışan insanların vergilerini arttırmak “zorunda kalacağını” söyledi.
‘ÇÖKÜŞ RİSKİ’
Kısa bir süre önce Ulusal Ekonomik ve Sosyal Araştırma Enstitüsü başkanlığından istifa eden Prof. Dr. Jagjit Chadha, ekonominin “çöküş riski” altında olduğunu iddia etti.
Mali durumun, İngiltere’nin küresel bankacılık kuruluşu tarafından kurtarılmak zorunda kaldığı “1976 IMF kredisine giden dönem kadar tehlikeli” olduğunu söyledi.
Telegraph köşe yazarı Liam Halligan da şunları söyledi: “Bunun [IMF borçlanması] gerçekleştiğini hayal edebildiğim bir dünyadayım. Borçları çeviremeyeceğiz, emekli maaşlarını ödeyemeyeceğiz, sosyal yardımları ödemekte zorlanacağız.”
NATO HARCAMALARI SÖZÜ VERMİŞTİ
Londra, NATO taahhütlerine uygun olarak askeri harcamaları 2027 yılına kadar GSYH’nin yüzde 2,5’ine çıkarma sözü verdi. İngiltere, Ukrayna’nın en ateşli destekçilerinden biri olmaya devam ediyor ve milyarlarca dolarlık askeri ve mali yardım sağlayarak zaten gergin olan kamu maliyesini daha da zorluyor.
