Erzurum’daki Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde 25 yıllık çalışma sonucunda “Karsu” ve “Cansu” isimli yemeklik yerli patates tohumları geliştirildi.
Nüfusunun çoğunluğu tarım ve hayvancılıkla uğraşan Türkiye’nin önemli kentlerinden Erzurum’da patates üretimi en önemli gelir kaynaklarının başında geliyor.
Kentteki patates ekiminin önemli noktalarından Pasinler Ovası’nda üretimin daha verimli ve kaliteli olması için Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde yıllardır bilimsel çalışmalar yapılıyor.
Daha önce enstitüde doku kültürü yöntemiyle “Can”, “Mete”, “Ata25” ve “Kaan” isimli yüksek kademeli sertifika patates tohumları geliştirildi.
Çalışmalar kapsamında 2023-2024 yılları arasında tescil denemeleri yapılan “Karsu” ve “Cansu” isimli yerli patates çeşitleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan Tescil Komitesince tescillendirildi.
Bu çalışmalar kapsamında enstitüde yerli, yeni patates çeşitleri yemeklik kullanımına uygun olarak geliştirildi.
İkisi de yemeklik patates
Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Endüstri Bitkileri Bölüm Araştırmacısı Dr. Canan Kaya, AA muhabirine, patates ıslah çalışmaları yürüttüklerini, bu yıl içinde iki yeni patates çeşidi geliştirdiklerini söyledi.
Yeni çeşitlerin tescillendiğini de belirten Kaya, “Çeşitlerin denemeleri, ülkemizin farklı ekolojik bölgelerinde patates ana ürün üretimine uygun lokasyonlarda yürütüldü ve Doğu Anadolu Bölgesi koşullarına uygun olarak geliştirildi.” dedi.
Geliştirilen patates çeşitlerinin özelliklerini anlatan Kaya, şöyle devam etti:
“‘Cansu’ patates çeşidimiz, Doğu Anadolu Bölgesi koşullarına uygun yemeklik bir patates olarak tescil edildi. Yüksek verim ve üstün teknoloji kalitesiyle ön plana çıkıyor. Erkenci olmasıyla Doğu Anadolu Bölgesi koşullarına uyumlu ve bölgemize uygun. İlk erkenci çeşidi olmasıyla da ön plana çıkmaktadır ve bu özellikleriyle de ülkemiz üreticileri için iyi alternatif olacağını umut ediyoruz. ‘Karsu’ patates çeşidimiz de yine bölgemiz ekolojik koşullarına uygun olarak yemeklik patates olarak geliştirildi. En büyük özelliği de beyaz et rengine sahip bir çeşit. Bu, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nin damak zevkine hitap eden bir çeşit olma niteliği taşıyor. Bu anlamda da bölgemizde tercih edilen çeşitler arasında yer alacağı kanaatindeyiz. Özellikle üreticilerimiz tarafından tercih edileceğini düşünüyoruz. Her iki çeşidimizin de şu anda enstitümüz bünyesinde doku kültürü yöntemiyle sertifikalı tohumluk üretimlerini yapıyoruz.”
“Yorucu ve uzun soluklu çalışmayla patates elde etmiş oluyoruz”
Patates ıslah çalışmalarının çok uzun yılları kapsadığını anlatan Kaya, şunları kaydetti:
“Islah yaklaşık 20-25 yıllık süren çalışmalardan oluşuyor. Çalışmaların başlangıcında yurt içinden ve dışından temin etmiş olduğumuz çeşitler arasında melezlemeler yapıyoruz. Bu melezlemelerden elde etmiş olduğumuz erken generasyon materyalinde farklı ıslah kademelerinde değerlendirerek çeşide varıyoruz. Biz ıslaha başlarken en az 20 bin adet gerçek patates tohumuyla başlıyoruz. Uzun yıllar devam eden çalışmaların ardından en fazla bir ya da iki tane çeşit geliştirmiş oluyoruz. Yorucu ve uzun soluklu çalışmayla patates elde etmiş oluyoruz.”
Kaya, bölgede sertifikalı tohum kullanımının yaygınlaşmasını beklediklerini, yüksek kademeli tohumluk üretimi yaptıklarını belirtti.
Bölgesel işbirliklerinin de önemine dikkati çeken Kaya, “En büyük hedefimiz, büyük emeklerle geliştirmiş olduğumuz çeşitlerin bölgemizde, ülkemizde yaygın şekilde kullanılmış olması ve dışa bağımlılığın azaltılması. Bölgemizde sertifikalı tohum kullanım oranı yüzde 1 ile 4 arasında değişiyor. Bu gerçekten çok az. Verim, Türkiye ortalamasının altında. Amacımız, tabii ki bu değerlere yükselmesine katkıda bulunmak. Bizi en mutlu edecek sonuç bu.” diye konuştu.
